Wykazano silną odpowiedź immunologiczną we wszystkich grupach wiekowych, która ulegała wzmocnieniu po podaniu drugiej dawki.
Analiza okresowa wyników toczącego się obecnie badania II/III fazy COV002 dla AZD1222, prowadzonego przez Uniwersytet Oksfordzki, wykazała, że u osób starszych (w wieku ≥56-69 lat i ≥ 70 lat) miejscowe i ogólne odczyny poszczepienne występują rzadziej i są mniej nasilone w porównaniu z osobami młodszymi (w wieku ≥18-55 lat). Ponadto we wszystkich grupach wiekowych obserwowano odpowiedź odpornościową przeciwko SARS-CoV-2 o podobnym stopniu nasilenia.
COV002 jest wieloośrodkowym, randomizowanym, pojedynczo zaślepionym, kontrolowanym badaniem fazy II/III z udziałem 12 390 uczestników, prowadzonym w Wielkiej Brytanii. W badaniu fazy II uczestnicy w wieku co najmniej 18 lat byli przydzielani losowo do grup otrzymujących jedną lub dwie standardowe, lub zmniejszone dawki AZD1222, podawane domięśniowo w odstępie miesiąca lub odpowiednie dawki porównawczej szczepionki MenACWY.
Wyniki opublikowane w czasopiśmie The Lancet potwierdzają, że w grupie otrzymującej AZD1222 często występowały przemijające, najczęściej łagodne odczyny poszczepienne o charakterze miejscowym i ogólnym, które były porównywalne z odczynami opisywanymi w ramach analizy okresowej danych z badania fazy I/II i z odczynami po innych szczepionkach z wektorami adenowirusowymi1-4. Obejmowały one ból i tkliwość w miejscu wstrzyknięcia o przemijającym charakterze oraz zmęczenie, bóle głowy, stany podgorączkowe i bóle mięśni. Mniej odczynów wystąpiło po drugiej dawce AZD1222 i po zastosowaniu mniejszej dawki. Częstość reakcji poszczepiennych była mniejsza u osób starszych. Odpowiedź humoralna przeciwko białku S (ang. spike protein) wirusa SARS-CoV-2 została wykryta w ciągu 28 dni u 100% uczestników, niezależnie od wieku czy dawkowania, i dalej narastała po drugiej dawce AZD1222. Przeciwciała neutralizujące obserwowano u 100% uczestników badania w 14 dniu po otrzymaniu przez nich drugiej standardowej dawki, niezależnie od wieku. Uzyskano indukcję odpowiedzi komórkowej ze strony limfocytów T z jej maksymalnym nasileniem w 14 dniu po podaniu drugiej dawki. Odpowiedź ta utrzymywała się przez dwa miesiące po podaniu, niezależnie od wieku i dawki.
Mene Pangalos, wiceprezes wykonawczy, BioPharmaceuticals R&D, powiedział: „Zasadnicze znaczenie ma to, aby szczepionka przeciw COVID-19 była skuteczna u osób z szerokiego przedziału wiekowego, w szczególności u osób starszych, u których występuje nieproporcjonalnie wyższe ryzyko ciężkiego przebiegu tej choroby. Analiza okresowa wyników badania fazy II oceniającego AZD1222 wskazuje na to, że u starszych osób reaktogenność jest mniejsza, jednak dalej uzyskuje się u nich silną odpowiedź immunologiczną”.
Badania kliniczne nad AZD1222 są obecnie kontynuowane na całym świecie – w Wielkiej Brytanii, USA, Brazylii, RPA, Japonii, Rosji i Kenii. Zostanie do nich włączonych do 60 000 uczestników z grup zróżnicowanych pod względem wiekowym, rasowym, etnicznym i geograficznym. Wstępnych wyników późnej fazy badania należy oczekiwać jeszcze przed końcem roku, w zależności od wskaźników zakażeń w badanych społecznościach.
Firma AstraZeneca wypełnia swoje zobowiązanie do zapewnienia szerokiego i równego dostępu do szczepionki bez czerpania z niej zysków w trakcie pandemii, o ile tylko badania kliniczne zakończą się powodzeniem i szczepionka zostanie zatwierdzona do stosowania przez właściwe organy. Globalnie zagwarantowano możliwość dostarczenia łącznie trzech miliardów dawek, z uwzględnieniem produkowanych przez naszych partnerów licencyjnych.
Dostawy będą realizowane za pośrednictwem dwunastu regionalnych łańcuchów dostaw, z udziałem więcej niż dwudziestu organizacji prowadzących produkcję na zlecenie, w tym zakładów produkcyjnych należących do firmy AstraZeneca. Odnotowujemy obecnie szybkie postępy we wszystkich aspektach wytwarzania szczepionki, od produkcji substancji czynnej, poprzez formulację preparatu, aż do napełniania i pakowania. Ważne jest, aby dostawy końcowego produktu leczniczego zbiegły się w czasie z uzyskaniem zatwierdzenia go do obrotu, aby zapewnić mu jak najdłuższy okres ważności.
Korelaty odporności świadczące o ochronie przed zachorowaniem na COVID-195
Dotychczas nie zdefiniowano korelatów odporności, które świadczyłyby o zapewnieniu przez szczepionkę ochrony przed zachorowaniem na COVID-19. U ozdrowieńców po zakażeniu wirusem SARS-CoV-2 stwierdzano wysokie miana przeciwciał neutralizujących. Ponadto nowe dane wskazują na to, że ważną rolę w łagodzeniu przebiegu choroby może odgrywać reakcja ze strony limfocytów T. U niektórych osób, które zostały zakażone wirusem, ale nie wykazują objawów choroby, obserwowano silną odpowiedź ze strony limfocytów T przy jednoczesnym braku wykrywalnych przeciwciał. Szybka indukcja przeciwciał przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 i aktywacja limfocytów T mogą mieć duże znaczenie dla ochrony przed COVID-19.
COV002
COV002 jest zaślepionym, wieloośrodkowym, randomizowanym, kontrolowanym badaniem fazy II/III oceniającym bezpieczeństwo, skuteczność i immunogenność AZD1222 w porównaniu z placebo w profilaktyce COVID-19, z udziałem 12 390 uczestników, prowadzonym w Wielkiej Brytanii. Dotychczasowymi uczestnikami badania były osoby w wieku 18 lub więcej lat, zdrowe lub ze stabilnymi chorobami przewlekłymi, ze zwiększonym ryzykiem ekspozycji na wirusa SARS-CoV-2, przydzielane losowo do grup otrzymujących jedną lub dwie domięśniowe dawki AZD1222 lub szczepionki porównawczej MenACWY. Przydział losowy był stratyfikowany według wieku w przedziałach od ≥18 lat do 55 lat, 56-69 lat i ≥70 lat, odpowiednio w stosunku 1:1, 3:1 lub 5:1. W badaniu fazy II uczestnicy otrzymywali jedną lub dwie dawki standardowe (3,5-6,55 x1010 cząstek wirusa) lub zmniejszone (2,2 x1010 cząstek wirusa).
Piśmiennictwo
1. Folegatti, P.M., et al., Safety and immunogenicity of the ChAdOx1 nCoV-19 vaccine against SARS-CoV-2: a preliminary report of a phase 1/2, single-blind, randomised controlled trial. The Lancet 2020; 396 (10249): 467-78.
2. Tapia, M.D., et al., Safety, reactogenicity, and immunogenicity of a chimpanzee adenovirus vectored Ebola vaccine in children in Africa: a randomised, observer-blind, placebo-controlled, phase 2 trial. Lancet Infect Dis 2020; 20(6): 719-30.
3. Coughlan, L., et al., Heterologous Two-Dose Vaccination with Simian Adenovirus and Poxvirus Vectors Elicits Long-Lasting Cellular Immunity to Influenza Virus A in Healthy Adults. EBioMedicine 2018; 29: 146-54.
4. Wilkie, M., et al., A phase I trial evaluating the safety and immunogenicity of a candidate tuberculosis vaccination regimen, ChAdOx1 85A prime - MVA85A boost in healthy UK adults. Vaccine, 2020. 38(4): 779-89.
5. Sekine, T., et al., Robust T cell immunity in convalescent individuals with asymptomatic or mild COVID-19. BioRxiv, 2020. preprint doi: https://doi.org/10.1101/2020.06.29.174888.